Strange Days, czyli Cyberpunk Now

Najpierw skarga: jak w bazie Poltera mogło nie być noty tego filmu? Dobra, dodałem, trzy punkty, świat uratowany.

To był chyba ’95 rok, może początek ’96, nie jestem pewien. Ukazał się Doom Trooper, w którego graliśmy z kumplami z liceum. W warszawskim kinie Grunwald podczas Soboty z Fantastyką miały odbyć się pierwsze mistrzostwa Polski. Razem z kumplami złożyliśmy jeden deck i pojechałem jako delegat. Jedną rundę cudem przeszedłem, ale potem dostałem niemiłosierne bęcki (Alakhai Przebiegły, Furia, Nazgaroth i pa pa).

Znacznie ważniejsza rzecz wydarzyła się jednak w sali kinowej, na której puszczono przedpremierowy pokaz Dziwnych dni.

Dlaczego notka o filmie sprzed lat? Po pierwsze bo: bo może ktoś nie oglądał. Po drugie bo: bo dziś rano w końcu przyszła do mnie płytka. Przez te kilkanaście lat oglądałem Strange Days kilka razy w telewizji, ale film nie ma polskiej wersji i dystrybutora (tzn. kiedyś można było go dostać tylko w wypożyczalniach na vhs). Parę dni temu kolejna powtórka poszła na TVN7, a myślący sprzedawca wrzucił parę oryginalnych egzemplarzy na allegro. Pewnie, można było kupować za granicą, ale nie jestem fanem okazjonalnego płacenia cła i kosmicznych kosztów przesyłki.

EDIT: Ba, byłem na ten film tak napalony, że kiedyś na allegro kupiłem książkę na jego podstawie. Jakież było moje zdumienie, gdy okazało się, że jest po... francusku. Tak, to było widoczne w opisie aukcji i na skanach.

Dlatego, jeśli to czytasz, dziękuję za wyczucie chwili. Teraz mogę oglądać Ralpha, Angelę, Juliette i Toma, kiedy tylko zechcę. I to wybierając ulubione sceny.


Strange Days wtedy…

W 1996 byłem młodym erpegowcem zachwyconym Cyberpunkiem 2020 (to był pierwszy system RPG, jaki prowadziłem). Dlatego film ogólnie wgniótł mnie w fotel, ale ostatecznie lekko rozczarował. Jak to? Realistyczny, cyberpunkowy obraz z happy endem? Apage! Dziś moje wątpliwości zrzucam na karb cynicznych grzechów młodości.

Wiele lat później oglądałem SD z moją przyszłą żoną i romantyczny finał opowieści już w ogóle mi nie przeszkadzał (Magda do dziś nie przepuszcza żadnej okazji, by mi to złośliwie wypomnieć). Podobnie jak nie przeszkadza w Blade Runnerze. Ot, kolejny dowód na to, że w sztuce widzimy to, co jest w nas samych?


…i dziś

Gdybym dziś oglądał SD po raz pierwszy, romantyczny, optymistyczny finał byłby oczywistą oczywistością. Świat końca roku 1999 jest brutalny, pełen przemocy i nienawiści, można w nim kupić wszystko, nawet cudze uczucia. Optymizmu nie ma tu za wiele, a jedynymi światełkami w tunelu są przyjaźń i miłość właśnie. Ten oddech jest potrzebny po naładowanym napięciem thrillerze, który przedstawia mało wesołą wizję teraźniejszości. Jestem ciekaw, czy SD podobały się twórcy nowego romansu, Williamowi Gibsonowi. Gdyby ktoś kiedyś w końcu zrobił Neuromancera, chętnie w głównej roli zobaczyłbym Ralpha Fiennesa.


Dlaczego ten film jest najlepszym obrazem cyberpunkowym (i świetnym filmem w ogóle)? Oto najważniejsze przyczyny.

• Doskonały scenariusz Jamesa Camerona zrealizowała kobieta, Kathryn Bigelow. Jak przyznaje sam Cameron, wniosło to do precyzyjnej fabuły potężny ładunek emocji. Cały ten film opiera się właśnie na nich. Tu nikt nie jest letni, cały czas iskrzy. A iskrzy na tle konfliktu społecznego, czyli elementu, bez którego – przynajmniej dla mnie – w cyberpunku ani rusz.
  

• Wyważenie proporcji tego, co "realistyczne" i "fantastyczne". Świat jest w zasadzie "nasz", to Los Angeles końca ubiegłego wieku, tygiel kulturowy (por. Miasto gniewu, oryg. Crash) i wytwórnia celuloidowych marzeń. Fantastyczny jest tylko główny gadżet, czyli "macki" (ang. SQUID), sprzęt pozwalający nagrywać własne doznania wprost z kory mózgowej, a potem przekazywać je innym. Wynalazek nie jest jednak na tyle odjechany, by rozbijać wiarygodność i spójność wizji. Jego zastosowanie napędza i przyśpiesza akcję. I pewnie trochę symbolizuje ludzką pogoń za szybkimi, pozornie głębokimi wrażeniami.
  

• Genialny soundtrack. Za muzykę odpowiada Greame Revell (i koledzy), ale siłę oddziaływania zapewniają wplecione w akcję kawałki. Skunk Anansie, Deep Forest, Tricky, no i sama Juliette Lewis (na końcu notki). Kiedyś do zdarcia zasłuchiwałem kasety z dwóch części Kruka, ale nastąpiła zmiana warty.
  

• Sekwencja otwierająca. Początek SD jest jak impuls nadawany wprost do mózgu. Pierwsze sześć minut to interaktywna instrukcja obsługi: zostajemy wrzuceni w środek akcji i dowiadujemy się, jak działa technologia przyszłości. Prosty zabieg, ale efekt doskonały. Od tej pory, gdy w filmie pojawiają się nagrania z macek, instynktownie czujemy, że to jest coś więcej niż normalne kino.
  

• Sekwencja finałowa. Sfilmowanie sceny zbiorowej ulicznej celebracji nowego roku porównałbym chyba tylko z bitwami z Władcy Pierścieni. Kiedyś myślałem, że po prostu umiejętnie wpleciono akcję filmu w zdjęcia imprezy z Times Square w Nowym Jorku. Skojarzenie było dobre, bo wielkie telebimy rzeczywiście nawiązują do tych słynnych z Wielkiego Jabłka, ale poza tym wszystko nakręcono w LA.
  

• Aktorzy. Ralph Fiennes to dla mnie wzór cyberpunkowego bohatera, romantyka ze zwichniętym życiorysem, który balansuje na krawędzi. Wokół niego krążą przyjaciele i wrogowie, którzy ciągną go w swoją stronę. Świetną postać dostała szczególnie Angela Bassett – Mace to jedna z najtwardszych matek w historii kina. Na drugim planie rządzi niezniszczalny Tom Sizemore, zniszczalny (bo ginie w każdym filmie, w którym gra) Michael Wincott oraz Juliette Lewis ze swoim miażdżącym głosem.
  

Tyle zachwytów. Polecam do oglądania. POLECAM.


W ramach dodatkowej zachęty dwa filmiki. Pierwszy to kwintesencja poweru Strange Daysów, czyli piosenka Hardly Wait. Macie wersję z późniejszą rozmową Faith z Lennym. Występują Lewis, Fiennes i biust Lewis.


A tutaj jeszcze oficjalny trailer.



PS. Ostrzeżenie na koniec: nie ufajcie Filmwebowi, Stopklatce, nie ufajcie nikomu! A przede wszystkim nie ufajcie dystrybutorom! Przeszukując net w poszukiwaniu opisu do wklejenia do noty, znalazłem takie absurdy dotyczące treści filmu, że za część z nich można by skazać autorów na dożywotnie oglądanie Zmierzchu (najlepiej w wersji rozszerzonej i koreańskim dubbingiem). Cóż, pewnie każdy z Was kiedyś czytał okładki starych vhsów… To się chyba nazywa blurbowość kreatywna. Trzeba było sobie radzić samemu i sprawdzić się w tej roli. Zresztą, opiszcie swój ulubiony film w pięciu zdaniach – to wcale nie jest takie proste.